Το Χριστόψωμο

Χριστόψωμο ονομάζεται, το καρβέλι ψωμιού, η κουλούρα, που οι νοικοκυρές παρασκευάζουν την παραμονή των Χριστουγέννων, ειδικά για τη μεγάλη αυτή γιορτή. Η διαφορά του ψωμιού αυτού από τα άλλα συνήθη ψωμιά, είναι ο πλούσιος του στολισμός του, με λογής-λογής κεντίδια ή «πλουμίδια» όπως λέγονται.

Αυτά τα πλουμίδια δεν είναι τυχαία κι επιπόλαια κεντίδια, αλλά σχήματα που συμβολίζουν τα όνειρα, τους καημούς και τις ελπίδες της αγροτιάς.

Ένα κεφαλαίο Β π.χ. μπορεί να συμβολίζει το ζυγό του αλετριού (από την ιστορία της σποράς), ενώ άλλες παραστάσεις με αλέτρι, βόδια, αρνιά, κατσίκια, κ.α. συμβολίζουν αυτό που παριστούν. Σε άλλο τμήμα της επιφάνειας του Χριστόψωμου με «σωρό» ζύμης παρίσταται η «στοίβα» (οι θημωνιές), πλαισιωμένη με φύλλα αμπέλου και ελιάς, η προσδοκία, το όνειρο για το ερχόμενο Καλοκαίρι. Επίσης πολλές φορές απεικονίζεται και το σπίτι στο οποίο θα έρθει η ευτυχία της χρονιάς, ευτυχία στην οποία προσδίδουν ιδιαίτερη σημασία και τονίζεται στα κάλαντα:

«Σ΄ αυτό το σπίτι πού ΄ρθαμε πέτρα να μη ραΐσει
κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρονιά να ζήσει».

Ασφαλώς και δεν εννοείται ράγισμα πέτρας αλλά την απευχή του θανάτου που με τους θρήνους και ολοφυρμούς μπορούν να κάνουν και «τις πέτρες να ραΐσουν» γι΄ αυτό και αμέσως μετά η ευχή καμιά συμφορά κι ο νοικοκύρης χίλια χρόνια να ζήσει.

Αυτό το ψωμί αφιερώνει η ελληνική οικογένεια με ευλάβεια στη Γέννηση του Χριστού, που θα στέρξει και θα μεταβάλει τα στολίδια και σ΄ ότι αυτά εκπροσωπούν, σε ευλογημένη πραγμάτωση.

Αυτή είναι και η βάση της λατρευτικής ψυχολογίας από πανάρχαιους χρόνους της Ελληνικής φυλής που βεβαίως έχει προσαρμοστεί στη νεότερη Θρησκεία της.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας παρασκευάζουν κουλούρες τα «Χριστοκούλουρα», μικρά ψωμιά που μοιάζουν με τα Χριστόψωμα, τα οποία και κρεμούν δίπλα στα εικονίσματα για όλο το έτος ενισχύοντας τους πόθους της οικογένειας.