Ασφόδελος - Σπερδούκλι

Ο ασφόδελος (Asphodelus) ή Σπερδούκλι, είναι ένα φυτό που απαντάται σε βοσκοτόπια, σε ξερικά εδάφη, κι είναι αρκετά ανθεκτικό φυτό επειδή δεν βόσκεται από τα ζώα. Το υπόριζο σύστημά του αποτελεί ένα σύνολο κονδύλων, πολύ πλούσιων σε άμυλο. Ανθίζει στα τέλη του Φεβρουαρίου και μέχρι τον Απρίλιο και θεωρείται μελισσοκομικό φυτό. Το συναντούμε με πολλά ονόματα, ανάλογα και την περιοχή. Λέγεται, ακαρώνι, άρβυκας, ασφέρδουκλας, ασφοδελίνη, ασφοδήλι, ασφοντύλι, ασφόντυλος, περιδρομόχορτο, σπερδούκλα, σπερδούκλι, σφερδούκλας, σπουρδακύλα, σφερδούλακας, σφοντύλι, σκορδαλές, σπουρτουλίτσι, ασφεντιλιά, ασφενδυλέ, σφεντυλιά, ασφέρδουγκας, άρβηκας.

Το σπερδούκλι είναι γνωστό απ΄ την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Έλληνες θεωρούσαν πως οι νεκροί κατοικούσαν σε ένα απέραντο λιβάδι με ασφόδελους σe Ασφόδελο Λειμώνα. Ως φυτό, έχει μιά δυσάρεστη μυρωδιά. Η άσχημη αυτή μυρωδιά του σε συνδυασμό με τα άχαρα λουλούδια του σχετίζονται με την ωχρότητα του θανάτου. Για τον λόγο αυτό είχαν το σπερδούκλι ως σύμβολο πένθους, ενώ το έσπερναν και στους τάφους «για να τρέφονται οι ψυχές των νεκρών απ΄ τους κονδύλους του». Σ΄ έναν τέτοιο Ασφόδελο Λειμώνα συναντήθηκαν κατά τον Όμηρο (Όμηρος, Όδ. 11.539-24.3), οι ψυχές των ηρώων που είχαν πέσει στην Τροία. Τα γυμνά χειμωνιάτικα κοτσάνια του φυτού συγκρινόντουσαν ποιητικά και συμβόλιζαν τις ψυχές πού περιφέρονταν στις όχθες του Αχέροντα.

Οι Ελληνικές λαϊκές δοξασίες και παραδόσεις θέλουν τον ασφόδελο οιωνό της επόμενης χρονιάς. Όταν το μακρύ στέλεχος του ασφόδελου είναι στραβό, λένε ότι η χρονιά θα είναι κακή, αντίθετα αν είναι ίσιο η χρονιά θα πάει καλά.

Το κοτσάνι επειδή είναι μαλακό, χρησιμοποιούνταν παλιότερα απ΄ τα παιδιά στην κατασκευή ανεμόμυλων. Προσαρτούσαν στο κοτσάνι μία φτερωτή και είτε την προσάρμοζαν κάπου και η φτερωτή γύριζε με την βοήθεια του αέρα, ή σήκωναν την κατασκευή ψηλά και έτρεχαν δημιουργώντας ρεύμα αέρα και η φτερωτή γύριζε.

Το φυτό είχε χρησιμοποιηθεί και ως αλοιφή για πληγές.

Ασφόδελος - Σπερδούκλι